LGBT (LGBT) je skraćenica za imenovanje različitih grupa. Njom se označavaju različite seksualne i polno/rodne osobe.

L (lezbejka je žena koju estetski, seksualno i romantično privlače druge žene, i koja sa drugim ženama ostvaruje emocionalni, seksualni i partnerski odnos.)

G (gej je muškarac koga estetski, seksualno i romantično privlače drugi muškarci, i koji ostvaruje emotivne, seksualne i partnerske odnose sa drugim muškarcima.)

B (Biseksualnost predstavlja seksualnu sklonost ka osobama oba pola)

T (Transrodnost je oznaka za rodne indentitete osoba (muški, ženski, oba, nijedan), koje se ne uklapaju u tradicionalne binarne modele polno/rodnih podela, odnosno osoba čiji rodni identitet nije jednak njihovom polu)

Pravni okvir:

Ustav Republike Sbije (”Sl. glasnik RS”, br. 98/2006)

Zabrana diskriminacije

Član 21.

Pred Ustavom i zakonom svi su jednaki.
Svako ima pravo na jednaku zakonsku zaštitu, bez diskriminacije.

Zakon o zabrani diskriminacije (”Sl. glasnik RS”,br 22/2009)

U članu 2, objašnjava pojmove diskriminacije i diskriminatorskog postupanja, dok u lična svojstva uvodi rodni indentitet i seksualnu orijentaciju. Teški oblici diskriminacije nalaze se u članu 13 stav prvi a član 21, govori o diskriminaciji na osnovu seksualne orijentacije. Član 56. predviđa kazne za takvo postupanje.

član 13

1. izazivanje i podsticanje neravnopravnosti, mržnje i netrpeljivosti po osnovu nacionalne, rasne ili verske pripadnosti, jezika, političkog opredeljenja, pola, rodnog identiteta, seksualnog opredeljenja i invaliditeta;

Diskriminacija na osnovu seksualne orijentacije

Član 21

Seksualna orijentacija je privatna stvar i niko ne može biti pozvan da se javno izjasni o svojoj seksualnoj orijentaciji.

Svako ima pravo da se izjasni o svojoj seksualnoj orijentaciji, a diskriminatorsko postupanje zbog takvog izjašnjavanja je zabranjeno.

Član 56

Novčanom kaznom od 10.000 do 100.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice ili preduzetnik ako lice ili grupu lica pozove da se javno izjasne o svojoj seksualnoj orijentaciji, odnosno ako spreči izražavanje njihove seksualne orijentacije, u skladu sa ovim zakonom (član 21).

Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana odgovorno lice u pravnom licu, odnosno u organu javne vlasti, kao i fizičko lice.

Krivični zakonik Republike Srbije (”Sl. glasnik RS” br. 85/2005, 88/2005-ispr, 107/2005-ispr., 72/2009, 121/2012, 104/2013, 108/2014), 2012. godine, dopunjen je članom 54a:

Ako je krivično delo učinjeno iz mržnje zbog pripadnosti rasi i veroispovesti, nacionalne ili etničke pripadnosti, pola, seksualne orijentacije ili rodnog identiteta drugog lica, tu okolnost sud će ceniti kao otežavajuću okolnost, osim ako ona nije propisana kao obeležje krivičnog dela.

Zakon o javnom informisanju i medijima (”Sl. glsnik RS”, br. 83/2014 i 58/2015)

Zabrana distribucije informacije ili drugog medijskog sadržaja

Član 59

2) akt neposrednog nasilja prema licu ili grupi na osnovu rase, nacionalne pripadnosti, političke pripadnosti, veroispovesti, seksualne opredeljenosti, invaliditeta ili drugog ličnog svojstva, a od objavljivanja informacije neposredno preti ozbiljna i nepopravljiva posledica čije se nastupanje ne može sprečiti na drugi način.

Zakon o radu (”Sl. glasnik RS” br. 24/2005, 61/2005, 54/2009, 32/2013 i 75/2014)

zabrana diskriminacije, čl. 18

Zabranjena je neposredna i posredna diskriminacija lica koja traže zaposlenje, kao i zaposlenih, s obzirom na pol, rođenje, jezik, rasu, boju kože, starost, trudnoću, zdravstveno stanje, odnosno invalidnost, nacionalnu pripadnost, veroispovest, bračni status, porodične obaveze, seksualno opredeljenje, političko ili drugo uverenje, socijalno poreklo, imovinsko stanje, članstvo u političkim organizacijama, sindikatima ili neko drugo lično svojstvo.

Zakon o socijalnoj zaštiti (”Sl. glasnik RS”, br. 24/2011

Načelo zabrane diskriminacije

Član 25

Zabranjena je diskriminacija korisnika socijalne zaštite po osnovu rase, pola, starosti, nacionalne pripadnosti, socijalnog porekla, seksualne orijentacije, veroispovesti, političkog, sindikalnog ili drugog opredeljenja, imovnog stanja, kulture, jezika, invaliditeta, prirode socijalne isključenosti ili drugog ličnog svojstva.

Povodom pitanja obrazovanja, njihova prava nalaze se u Zakonu o visokom obrazovanju, Zakonu o učeničkom i studenskom standardu kao i Zakonu o mladima.

Zakon o visokom obrazovanju (”Sl. glasnik RS”, br. 76/2005, 100/2007- autentično tumačenje, 97/2008, 44/2010, 93/2012, 89/2013, 99/2014, 45/2015- autentično tumačenje i 68/2015)

Pravo na visoko obrazovanje

Član 8

Pravo na visoko obrazovanje imaju sva lica sa prethodno stečenim srednjim obrazovanjem, bez obzira na rasu, boju kože, pol, seksualnu orijentaciju, etničko, nacionalno ili socijalno poreklo, jezik, veroispovest, političko ili drugo mišljenje, status stečen rođenjem, postojanje senzornog ili motornog hendikepa ili imovinsko stanje.

Zakon o učeničkom i studenskom standardu (”Sl. glasnik RS”, br. 18/2010, 55/2013)

Zabrana diskriminacije, nasilja i zlostavljanja u ustanovi

Član 36

U ustanovi su zabranjene aktivnosti kojima se na otvoren ili prikriven način ugrožavaju, omalovažavaju ili diskriminišu grupe i pojedinci po bilo kom osnovu, a naročito po osnovu rase, pola, nacionalne pripadnosti, društvenog porekla, rođenja, veroispovesti, političkog ili drugog uverenja, imovnog stanja, kulture, jezika, uzrasta, seksualne orijentacije, psihičkog ili fizičkog invaliditeta, konstitucije ili se podstiče na takvo ponašanje.

Zakon o mladima (”Sl. glasnik RS”, br. 50/2011)

Načelo jednakosti i zabrane diskriminacije

Član 5

Svi mladi su jednaki.

Andreja Bošković

Zabranjeno je svako pravljenje razlike ili nejednako postupanje prema mladima, posredno ili neposredno, po bilo kom osnovu, a naročito po osnovu rase, pola, nacionalne pripadnosti, verskog ubeđenja, jezika, društvenog porekla, imovnog stanja, članstva u političkim, sindikalnim i drugim organizacijama, psihičkog ili fizičkog invaliditeta, zdravstvenog stanja, fizičkog izgleda, seksualne orijentacije, rodnog identiteta i drugog stvarnog, odnosno pretpostavljenog ličnog svojstva.

Postepeno uspevamo da prava LGBT osoba uvedemo u razne zakone, kako bi im omogućili prava i zaštitu koja im je potrebna. U Republici Srbiji, različitost polova predstavlja jedan o uslova za zaključenje braka. Za sada LGBT osobe, kroz institut fraus legis (izigravanje zakona), sklapaju brak. Jer stvaraju veštačku tačku vezivanja (promena državljanstva) u nameri da izigraju materijalno imperativne propise našeg zakonodavstva. Zaključenjem takvog braka i traženjem priznanja strane sudske odluke po Zakon o rešavanju sukoba zakona sa propisima drugih zemalja, dovešće do odbijanja priznanja takve odluke. Međutim, vremenom se menjaju pravila javnog poretka. Javni poredak uvek deluje u obliku i sadržini kakvi postoje u momentu donošenja odluke, a to bi značilo da prednacrt Građanskog zakonika Republike Srbije koji je u članu 2214, definiše brak kao i Porodični zakon ali sa naznakom da će na javnoj raspravi svestrano sagledati mogućnosti zakonskog regulisanja istopolnih zajednica.

Autor: adv. pripravnik Andreja Bošković